Kapliczka p.w. Najświętszego Serca Pana Jezusa i Najświętszej Marii Panny Królowej Świata (Różańcowej) z 1932 roku posadowiona w miejscowości Rogoźnik otrzymała nowy blask , została całkowicie odremontowana.
Wykonanie pełnej konserwacji i remontu tej kapliczki odbyło się dzięki programowi zrealizowanemu przez Stowarzyszenie Rozwoju Wsi Rogoźnik pod nazwą „Zachowanie zabytków kultury materialnej wsi Rogoźnik poprzez renowacje kapliczki przydrożnej z początku XX w. oraz opracowanie dokumentacji historycznej obiektów kultury materialnej oraz historii niematerialnej” w ramach poddziałania „Wsparcie na wdrażanie operacji w ramach strategii rozwoju lokalnego kierowanego przez społeczność” w ramach działania „Wsparcie dla rozwoju lokalnego w ramach inicjatywy LEADER” zgodnie z Umową o przyznaniu pomocy Nr 01356-6935-UM0611113/19 z dnia 28 listopada 2019 roku zawartą z Województwem Małopolskim.
Zabytkowe kapliczki stanowią ważny element lokalnego dziedzictwa kulturowego, a także są świadectwem odwiecznej religijności mieszkańców naszej miejscowości.
Kapliczka pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa oraz Matki Bożej Królowej Świata zlokalizowana jest na granicy wsi Rogoźnik oraz wsi Stare Bystre, usytuowana frontem na południe. Obiekt jest niewielkich rozmiarów (podstawa ma około 1.2m x 1.2m, wysokość około 3.5m) słupową kapliczką murowaną z kamienia łamanego tzw. fliszu karpackiego spajanego zaprawą wapienną. Od strony południowej znajdują się jedna nad drugą dwie wnęki. W dolnej wnęce, większej znajduje się figura Pana Jezusa z Najświętszym Sercem.W górnej, znacznie mniejszej figura Matki Bożej Królowej Świata. Całość nakryta jest ,,siodłowym” krytym miedzią dachem. Blacha miedziana mocowana do odeskowania za pomocą ,,żabek” i gwoździ miedzianych. Pomiędzy dachem a ścianami drewniana, niewielkiej szerokości drewniana podsiubitka, wykonana z drewna świerkowego, malowanego farbą olejną w kolorze ciemnobrązowym. Poniżej dachu od strony frontowej ozdobny element drewniany wycinany w mocno wygięte fale. Pierwotnie murowana część kapliczki była nieotynkowana. Obecnie całość pokryta jest tynkiem cementowo – wapiennym, w którym wyodrębniono cokół oraz wyżej ustawione horyzontalnie trzy wnęki, wokół których dla wprowadzenia różnicy w fakturze wykonano tynk tzw. baranek. Cokół pomalowano ciemniejszą, szarą farbą. Baranek wokół białych nisz jaśniejszą. W wyniku prac konserwatorskich tynkom z lat 70 XX w. przywrócono pierwotny jasnokremowy kolor. W partii cokołowej umieszczono w istniejącej płycinie czarną, granitową płytę z inskrypcją ,,Jezu Ufam Tobie – 1932 r”.
We wnękach znajdują się dwie rzeźby przedstawiające Najświętsze Serce Pana Jezusa oraz Matkę Boską Królową Świata. Obie rzeźby wykonano w drobno porowatym wapieniu pińczowskim. Pod względem formy oraz biegłości warsztatowej oba przedstawienia reprezentują wysoki poziom artystyczny daleki od rzeźby ludowej. Stąd należy przypuszczać, że zostały wykonane w rejonie występowania tego kamienia tj. na terenie Kielecczyzny. Oba przedstawienia ujęte są w klasycznej pozie oraz kolorystyce.
Kult Najświętszego Serca Pana Jezusa wywodzi się z czasów średniowiecznych. Początkowo miał charakter prywatny. Z biegiem czasu ogarnął szerokie rzesze społeczeństwa. Mistyka średniowieczna łączyła kult Serca Jezusowego z bardzo żywym nabożeństwem do rany boku Pana Jezusa. Zakonem, który najwcześniej czcił ranę i Serce Pana Jezusa byli Dominikanie. Miesiącem poświęconym Sercu Pana Jezusa jest miesiąc czerwiec, a szczególnie pierwszy piątek po oktawie Bożego Ciała. Kościół widzi w nabożeństwie do Serca Pana Jezusa znak miłości Boga ku ludziom. Nabożeństwo do Serca Pana Jezusa ma uwrażliwić wiernych na grzech i mobilizować w imię miłości Chrystusa do walki z grzechem oraz do wynagradzania za tych, którzy najbardziej ranią Boże Serce.
Stan zachowania murowanego słupa przed konserwacją był dostateczny. Pod wpływem działania warunków atmosferycznych złuszczeniu uległy wielokrotne warstwy farb (wapienne i emulsyjne), którymi została pomalowana fasada. Odspojeniu uległy również nieliczne fragmenty tynku. Część blachy miedzianej w wyniku prawdopodobnie ścięcia drzewa rosnącego w bezpośrednim sąsiedztwie została powyginana na rąbkach i rozszczelniona. Wypadnięciu w wyniku pracy blachy miedzianej pod naporem wiatru uległy gwoździe mocujące, ozdobny element drewniany do podsiubitek oraz deseczki podsiubitek. W partii przyziemia widoczne liczne niewielkie ubytki zaprawy cementowej, szczególnie od strony ulicy powstałe prawdopodobnie w wyniku układania chodnika z kostki cementowej.
Figury przedstawiające Najświętsze Serce Pana Jezusa oraz Matkę Bożą Królową Świata pokryte były wieloma warstwami farby olejnej łuszczącej się pod wpływem przenikającej do kamienia wody. Pod warstwą farby widoczne są uzupełnienia wykonane z gipsu. Stan techniczny samego kamienia jest dobry. Farby olejne uszczelniły kamień i doprowadziły do znacznego ograniczenia wymiany gazowej, niemniej jednak obie rzeźby znajdują się w niszach, co znacznie ogranicza przenikanie wody do wnętrza kamienia.
Wygląd estetyczny obiektów był zły. Wielokrotne malowanie figur farbą olejną wykonane bez usunięcia lub przynajmniej wyrównania warstwy poprzedniej wpłynęło na zatracenie czytelności i wyrazistości formy rzeźbiarskiej. Obiekt sprawia wrażenie odlewu gipsowego, a nie rzeźby wykonanej w kamieniu. Ponadto ostatnia warstwa polichromii została wykonana na niskim poziomie artystycznym nie odpowiadającym poziomowi wykonania rzeźbiarskiego.
Głównym zadaniem konserwatorskim było usunięcie wtórnych warstw malarskich oraz przywrócenie pierwotnego wyglądu estetycznego rzeźb na podstawie zachowanych świadków polichromii lub analogii ikonograficznych.
Prace konserwatorskie wykonane przy Figurze Najświętszego Serca Jezusa oraz Matki Bożej Królowej Świata
1. Demontaż figur.
2. Usunięcie mechaniczne wtórnych, niespoistych warstw olejnych. W celu zachowania nieuszkodzonej rzeźbiarskiej warstwy autorskiej dobrze przylegające warstwy olejne usunięto w sposób chemiczny przy użyciu preparatu firmy Scansol, który wielokrotnie nakładano na powierzchnię rzeźb i usuwano wraz z rozmiękczonymi warstwami. Powierzchnię kamienia neutralizowano acetonem. Pod warstwą farby stwierdzono pozostałości pudrującej się zaprawy przypuszczalnie kredowej mającej na celu wyrównanie porów i drobnych ubytków kamienia (występowanie warstwy zaprawy jako pierwszej na kamieniu świadczy o pierwotnym pokryciu jej warstwą polichromii). Podczas prac konserwatorskich stwierdzono świadki warstwy pierwotnej, olejnej kolorystycznie odpowiadającej przedstawieniom ikonograficznym.
3. Podczas wcześniejszych napraw uzupełniono ubytki formy rzeźbiarskiej i wyrównano partie karnacji przy użyciu gipsu. Ze względu na fakt, że w przeciwieństwie do farb olejnych farby KEIM Restauro-Lasur są paroprzepuszczalne, a gips higroskopijny uzupełnienia te zostały usunięte w sposób mechaniczny i ponownie wykonane w masie sztucznego kamienia, którego paroprzepuszczalność jest porównywalna do parametrów wapienia pińczowskiego.
4. Kamień wzmocniono strukturalnie preparatem krzemoorganicznym o nazwie Steinfestiger 100 i 300 firmy Remmers. Po zachowaniu przerwy technologicznej mającej na celu konsolidację impregnatu oraz kamienia przystąpiono do dalszych prac konserwatorskich.
5. Wykonano uzupełnienia formy rzeźbiarskiej z masy sztucznego kamienia (partie fałdów szat, karnacji – dłonie oraz krzyżyka). Następnie opracowano powierzchnie w nawiązaniu do struktury oryginalnego kamienia, na którym widoczne w niektórych partiach są ślady po dłutach kamieniarskich.
6. Po konsolidacji uzupełnień wykonano warstwę malarską przy użyciu farb KEIM Restauro-Lasur. Powierzchnię barwną każdej partii wykonano w kilku odcieniach uzyskując w ten sposób wzmocnienie przestrzennego efektu rzeźbiarskiego.
7. W partiach lamówek szat, oraz promieni Najświętszego Serca dla wzmocnienia efektu estetycznego wykonano złocenia. Na kamień naniesiono mikstion trzygodzinny, a po uzyskaniu lepkości umożliwiającej nanoszenie płatków wykonano złocenie. Złocenie zabezpieczono Caponlakiem.
8. W celu zabezpieczenia rzeźb przed wnikaniem wody opadowej wykonano hydrofobizację obiektu.
9. Po zakończeniu prac konserwatorskich rzeźby osadzono we wnękach kapliczki.
Prace konserwatorskie wykonane przy murowanym słupie kapliczki.
1. Usunięto wtórne, łuszczące się warstwy farby elewacyjnej metodą strumieniowo ścierną.
2. Podklejono odspojone fragmenty tynku żywicą epoksydową Epidian 5.
3. Wykonano zabezpieczenia uskoków tynku przed wnikaniem wody.
4. W celu poprawy estetyki kapliczki oraz zachowania w czystości partii zwyczajowo zdobionych kwiatami wykonano montaż płyt granitowych we wnękach.
5. Wykonano projekt literniczy tablicy inskrypcyjnej zawierający wezwanie ,,Jezu Ufam Tobie” oraz datę 1932r. Datę powstania kapliczki ustalono na podstawie źródeł archiwalnych. Do wykonania tablicy wybrano czarny granit. Kolor kamienia odznacza się na szarym tle cokołu i stanowi zamknięcie kompozycji. Inskrypcje na tablicy wykonano przez piaskowanie, a litery pomalowano przy użyciu Caponlaku i miki w kolorze złota. Czynność powtórzono dwa razy, aż uzyskano pełne krycie farby. Tablice zamontowano w istniejącej wnęce na kleju firmy Tytan.
6. Przeprowadzono remont pokrycia dachowego polegający na ponownym zakuciu ,,żabek”, wyprostowaniu felców, dobiciu wyciągniętych przez pracę blach miedzianych gwoździ.
7. Ustabilizowano obluzowane deseczki podsiubitek oraz pomalowano je wraz z ,,falistym” drewnianym elementem zdobniczym farbą olejną na kolor brązowy identyczny z istniejącym.
8. Zamontowano ozdobny element metalowy zabezpieczający rzeźbę Chrystusa przed przypadkowym wyciągnięciem jej z wnęki. Element zabezpieczono przed korozją dwukrotną warstwa farby chlorokauczukowej.
